De Volkskrant | Dinsdag 1 oktober 2024 | Vera Gulikers | Lover over Gold

Wekelijks bespreken we een kunstwerk dat nú om aandacht vraagt. Deze week: The Mother (The Bobby in Me) van Vera Gulikers.

‘Eigenlijk voel ik me wel echt een schilder’, zegt Vera Gulikers halverwege ons gesprek. We staan in haar pas geopende tentoonstelling in Museum Beelden aan Zee, waar de kunstenaar net uitgebreid over haar nieuwste sculptuur heeft verteld.

Beelden van Gulikers bestaan grotendeels uit benen: absurdistisch lang en onmogelijk elastisch slingeren die zich speels de ruimte in. Het is in korte tijd een herkenbaar handelsmerk geworden, net als haar gebruik van aantrekkelijke snoepkleuren.

Droedelachtige lijnen

Maar voor Gulikers zijn die benen in de eerste plaats ruimtelijke verfstreken. Sterker nog, ze lijken zo uit haar schilderijen te zijn gewandeld. ‘Ik werk nu al bijna zes jaar aan een reeks schilderijen met droedelachtige lijnen. En op een gegeven moment had ik behoefte om die lijn eens in de ruimte te zien, eromheen te kunnen lopen. Zodat je de schilderstreek, afhankelijk van waar je staat, telkens anders kan ervaren.’

De benen monden altijd uit in een vrouwfiguur, een zelfportret van de kunstenaar: ‘In drukke perioden begin ik soms te dromen dat ik een schilderstreek word, alsof ik zo – poef! – als een soort stripfiguurtje in zo’n lijn plof.’

In The Mother (The Bobby in Me) komt daar voor het eerst een ander gezicht bij. Gulikers is namelijk negen maanden geleden moeder geworden van dochter Bobby. In het werk heeft haar sculpturale alter-ego een intieme tête-à-tête met haar pasgeborene, terwijl de benen zich in een beschermende strik boven hun hoofden vouwen.

‘Ik vond de strik een mooi gegeven: het krijgen van een kind is toch een soort cadeau dat zichzelf uitpakt. Wie er in je buik zit weet je nog niet.Tegelijkertijd betekent de geboorte een overgang van één lichaam naar twee lichamen. Je komt los van elkaar maar blijft toch verstrengeld.’ Bobby’s hoofd bungelt in de sculptuur ondersteboven aan een speen. ‘Ook zoiets geks: als je kind eenmaal ter wereld is, komen er continu spullen tussen jullie in te staan.’

Kritische kijk

Onder deze vrolijk stemmende beeldtaal schuilt een kritische kijk op vrouwelijke stereotypen. Zo nemen de uitgerekte benen een onmogelijk slankheidsideaal op de hak, en verbeelden tegelijk de maatschappelijke druk op vrouwen om zich in allerlei bochten te wringen. Gulikers: ‘Ook bij het moederschap spelen allerlei verwachtingen en aannamen die voor vaders vaak niet gelden’. Voer voor toekomstig werk dus.

Behalve in het alledaagse leven bevraagt Gulikers het vrouwelijke ook in de kunst. Belangrijk daarbij is haar mierzoete kleurgebruik, van spekjesroze en geel tot pastelgroen: meisjeskleuren. Op de academie liet een docent zich eens ontvallen dat hij daar een vieze smaak van in zijn mond kreeg. Gulikers: ‘Sindsdien gebruik ik ze als protestkleuren. Want waarom zien we ze deze kleuren als lief en meisjesachtig? Waarom zou iets in deze tinten geen serieuze kunst kunnen zijn?’

Daarin heeft ze een voorganger in Lily van der Stokker. Ook die weigert zich al sinds de jaren tachtig te houden aan zogenaamde normen van goede smaak, met bijvoorbeeld grote muurschilderingen van uitbundig gekleurde bloemen en wolken. Niet toevallig precies de onderwerpen van een gedachteloos droedeltekeningetje.

Net als Van der Stokker blaast Gulikers haar droedellijnen op. Kleur en vorm veranderen daardoor van iets frivools in monumentale kunst. Gulikers: ‘Ik draai die spelregels graag binnenstebuiten. Als het clasht en schuurt in het hoofd van de toeschouwer wordt het interessant.’

Wie? Vera Gulikers (1991)
Wat? The Mother (The Bobby in Me), 2024
Waar? Solotentoonstelling Love over Gold in Museum Beelden aan Zee, Den Haag, t/m 2/3/2025

En ook vanaf 23/11 is werk van Vera Gulikers en Lily van der Stokker naast elkaar te zien in de tentoonstelling I Hit You With a Flower in Stedelijk Museum Schiedam.