In het atelier van Nare Eloyan

Naré Eloyan is terug in haar oude atelier aan de Overtoom in Amsterdam. De afgelopen twee jaar werkte ze elders in de stad. Ze was resident aan de Rijksakademie waar ze haar praktijk als schilder verder verdiepte. Tot haar eigen verrassing was ze tijdens de lockdowns gaan schilderen. Eerst uit verveling, maar al snel zag ze de mogelijkheden die het penseel bood. Eloyan maakte tot die tijd tekeningen, litho’s en etsen, maar opeens diende zich tal van nieuwe mogelijkheden aan.

Eloyans tentoonstelling Souvenirs and Samples is een neerslag van het werk dat ze de afgelopen twee jaar maakte. Het ‘leest’ als een visueel dagboek. Aan de hand van geschilderde herinneringen verkent ze thema's als kindertijd, herinneringen, moederschap en verlies. Dat maakt haar werk autobiografisch, maar tegelijk universeel.
Souvenirs and Samples van Naré Eloyan is nog tot en met 29 november te zien bij ROOF-A in Rotterdam.

Tot voor kort was je resident aan de Rijksakademie. Dat betekent dat je nu weer terug bent in je oude atelier of een nieuwe ruimte hebt gevonden. Waar is je atelier en hoe ziet het eruit?
Ik ben weer terug naar mijn oude atelier, op de Overtoom, Amsterdam. Het is een oud school gebouw, ongeveer net zo groot als mijn oude studio op de Rijks. Mijn atelier heeft een hoog planfond met super mooi licht!

Welke eisen stel je aan een atelierruimte? Schilders hebben het liefst licht op het noorden, keramisten ruimte voor meerdere ovens, en beeldhouwers beginnen vaak een grote opslag. Wat is voor jou essentieel?
Het inderdaad licht op het noorden, een plek waar ik uit het raam kan kijken. Een mentale ‘nietsruimte’. Het moet niet te geïsoleerd zijn van de buitenwereld, maar ook een plek waar ik ongestoord kan doorwerken. Ik ben er zo vroeg mogelijk - als de dag begint en me dingen te binnen vallen- en ik probeer de hele dag met tussenpozen te werken. Lange schilderperiodes zijn 's avonds of in het weekend. Afleiding ligt er wel op de loer, dus ik betrap mezelf er vaak op dat ik iets doe wat ik helemaal niet van plan was. 

We hadden het er net al even over: je was resident aan de Rijksakademie. Komen die atelierruimtes en faciliteiten in de buurt van het ideale atelier?
Het zijn mooie studio’s, maar de Rijks is wel toe aan een make-over. Vooral de studio’s in de manége zijn erg bijzonder. De projectruimtes op de Rijks zijn ook een van mijn favorieten, en de projectruimte in hal oost is een prachtige plek voor een presentatie!

Waarom wilde je graag naar de Rijksakademie en ging je er heen met bepaalde doelen?
Ik ben pas een paar jaar geleden begonnen met schilderen, daarvoor was ik tekenaar, maakte ik prints , litho’s, etsen, hout- en linosneden. Tijdens mijn BA aan de KABK maakte ik vooral korte films en animaties. Ik ben pas begonnen met schilderen tijdens de lockdowns. Net als iedereen zat ik de hele dag thuis, het is eigenlijk begonnen uit pure verveling. Ik had nooit gedacht dat ik ooit zou schilderen. Ik heb mezelf daarmee enorm verrast. Daardoor was ik op een kritiek punt in mijn carrière beland. De Rijks representerende een plek waar ik kon experimenteren en mij volledig kon richten op de ontwikkeling van mijn artistieke praktijk.

En is je werk inhoudelijk veranderd door die omgeving?
Nee. Ik denk dat ik dezelfde kunstenaar ben. Ik denk dat ik meer zelfvertrouwen heb gekregen. Ik gebruik nu betere materialen, fellere kleuren en ik heb meer tijd gekregen. Ik denk dat ik de beste kunstenaar ben die ik nu kan zijn, maar ik denk niet dat het goed genoeg is. Anders zou ik nu stoppen. Ik bedoel: het bewijs is iemand als Jasper Johns of Louise Bourgeois. Als ik een tachtig- of negentigjarige kunstenaar zie die nog steeds nieuwe dingen maakt, besef ik dat ik nog niet eens begonnen ben.

De belangrijkste veranderingen zitten voor mij in de wijze waarop ik mijn werk presenteer, de vertalingen naar verschillende materialen, het leren van nieuwe technieken (zoals glasgieten), en in de contacten die ik er op deed, onderling met andere residenten maar ook met gastadviseurs en tijdens de open dagen.

Gefeliciteerd met Souvenirs and Samples! Je tentoonstelling toont werk dat je de afgelopen twee jaar aan de Rijksakademie hebt gemaakt. Het persbericht spreekt van meerlaagse schilderijen. Betekent dat dat onder de voorstelling zit?
Het werk is als een visueel dagboek. De schilderijen bestaan uit meerlaagse beelden die over elkaar heen zijn geplaatst. Ik probeer mijn werk zo te maken dat het veel verschillende mensen aanspreekt: zowel kinderen als volwassenen. Ook wil dat mensen naar mijn werk kijken en precies begrijpen hoe het is gemaakt. Bij mijn werk kan je alle penseelstreken zien.

Ik begin altijd met een groter schilderij en daarna ga ik in het werk knippen. De geknipte stukken worden nieuwe schilderijen, het recyclen van mijn werken houdt verband met het herinneren en proberen terug te winnen van datgene wat verloren is gegaan. Misschien is dat een beetje romantisch. Ach ja, alles aan kunst in mijn leven is romantisch. Alles aan mijn echte leven is niet romantisch. Ik weet het niet. Voor mij gaat het gewoon altijd zo. 

Je wordt geciteerd in het persbericht: "Met deze schilderijen heb ik geprobeerd de vloeiendheid en verrassing van beeldverbindingen vast te leggen”. Zou je dat aan de hand van het werk Pauline B. of Ladies of the Evening kunnen toelichten?
Mijn werk is sterk autobiografisch en verkent thema's als kindertijd, herinneringen, moederschap en verlies. Het werk Ladies of the Evening bestaat bijvoorbeeld uit twee werken. Op de achtergrond zie je een vrouwelijk hoofd ondersteboven, op de voorgrond twee vrouwen, die doen denken aan een huiselijke scène uit mijn kindertijd. Het lichaam en de menselijke verbondenheid, de figuren drukken mijn fascinatie uit voor de natuurlijke wereld en de complexiteit van menselijke interactie en relaties.

De werken op papier gaan vaak over familie, huiselijkheid, seksualiteit en dood. Ze sluiten aan bij persoonlijke en universele menselijke ervaringen. Dit terugkerende motief portretteert het vrouwelijk lichaam en symboliseert de complexe relatie tussen identiteit en thuis, evenals de ervaring van het lichaam met maatschappelijke structuren. De rollen van moeder en dochter, en hun ervaringen, met name de gecompliceerde relatie met het gezin, hebben een diepe indruk op mij gemaakt en zijn een bron van trauma geworden waarmee ik mijn hele leven te maken heb gehad. 

Stel, ik geef je carte blanche en geld en tijd spelen geen rol. Welk project zou je dan ogenblikkelijk oppakken?
Het zouden zeker meerdere projecten zijn. Als geld geen rol zou spelen, zou ik waarschijnlijk mijn multidisciplinaire praktijk verder uitbreiden. Ik zou ook meer filantropische projecten financieren, zoals het opzetten van een non-profitstichting voor beginnend kunstenaars. Ook zou de ik deze financiële vrijheid gebruiken om nog grotere, ambitieuzere samenwerkingsprojecten met andere kunstenaars, muzikanten of zelfs met zijn publiek te financieren.

Daarnaast zou ik waarschijnlijk met nog meer materialen en technieken experimenteren en deze combineren om daarmee uitgebreide en complexe werken te creëren die momenteel vanwege de kosten niet haalbaar zijn. Ook zou ik meer kostbare of zeldzame materialen in mijn werk kunnen verwerken, waardoor ik de grenzen van wat als kunst wordt beschouwd en hoe deze wordt waargenomen zou verleggen.

Heeft die periode aan de Rijks genoeg stof opgeleverd om naar jaren mee door te kunnen?
Ik wil me verder verdiepen in het gieten van glas. Op de Rijks was ik al begonnen met het leren maken van mallen voor het gieten. Ik heb ook tijdens mijn residentie mijn eigen elektrische gitaar gebouwd en tijdens de Open Studios een klein optreden gegeven met een andere resident. Het zou leuk zijn om wat vaker op te treden.